Κοινή Αγροτική Πολιτική της περιόδου 2014-2020

Περίληψη Πολιτικής

Πηγή: www.euractiv.gr

Η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) που ξεκίνησε το 1962, αποτελεί ένα σύστημα ευρωπαϊκών επιδοτήσεων και προγραμμάτων για τη γεωργία και απορροφά το μεγαλύτερο μέρος του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού- περίπου 38% του συνολικού προϋπολογισμού συγκριτικά με το σχεδόν 70% τη δεκαετία του 1970.

Με τη νέα συμφωνία για το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ για την περίοδο 2014-2020 ύψους 960 δις €, οι δαπάνες για τη γεωργία και την αγροτική ανάπτυξη θα είναι περίπου 380δις €, με τα 280δις να πηγαίνουν σε άμεσες πληρωμές στους αγρότες και περίπου 80δις για την αγροτική ανάπτυξη.

Τον Οκτώβριο του 2011 η Κομισιόν πρότεινε την αναμόρφωση της ΚΑΠ, προτείνοντας θεμελιώδεις αλλαγές στο πλαίσιο για την περίοδο 2014-2020 όπως:
Τη μεταρρύθμιση των άμεσων πληρωμών για την στήριξη των γεωργών (Πυλώνας 1) και του προϋπολογισμού για την αγροτική ανάπτυξη και τη συντήρηση (Πυλώνας 2).
Το τέλος των ποσοστώσεων και άλλων μορφών στήριξης της αγοράς.
Μεγαλύτερη έμφαση στα περιβαλλοντικά μέτρα, με μέχρι και το 30% της χρηματοδότησης να χορηγείται σε αγρότες που διαφοροποιούν την παραγωγή ή διατηρούν μόνιμους βοσκότοπους.

Τα προαναφερθέντα αποτέλεσαν αμφιλεγόμενα ζητήματα στη νομοθετική διαδικασία στην Ευρωβουλή και στις διαπραγματεύσεις μεταξύ των ευρωβουλευτών, των υπουργών γεωργίας και της Κομισιόν.

21 μήνες μετά τη δημοσίευση των προτάσεων της Κομισιόν, οι διαπραγματευτές τελικά βρήκαν συμφωνία στις 26 Ιουνίου του 2013.

Η διαδικασία ήταν ιστορική- η πρώτη ΚΑΠ που θεσπίστηκε σύμφωνα με το νέο σύστημα που τέθηκε σε ισχύ από τη Συνθήκη της Λισαβόνας το 2009, όπου η Ευρωβουλή έχει πλέον ισότιμο ρόλο στη διαμόρφωση της γεωργικής πολιτικής και του προϋπολογισμού.

Ωστόσο η αργή διαδικασία λήψης αποφάσεων, που χαρακτηρίστηκε από έντονο λόμπινγκ, είχε ως αποτέλεσμα η συμφωνία να έρθει αργά και να τεθεί σε ισχύ μέχρι το 2014. Ως εκ τούτου, η Κομισιόν προετοίμασε έκτακτα σχέδια για την εισαγωγή νέων μέτρων το 2015 καθώς και μια μεταβατική περίοδο από το τωρινό στο νέο σύστημα πληρωμών το 2014.

Σύμφωνα με τη συμφωνία που επιτεύχθηκε για τη νέα ΚΑΠ, οι απώλειες των άμεσων ενισχύσεων για την Ελλάδα είναι σχεδόν μηδενικές, ενώ διατηρούνται αλώβητοι οι πόροι για την αγροτική ανάπτυξη. Η Ελλάδα καλείται να διαχειριστεί σχεδόν 20 δις € -τόσο από την ΚΑΠ όσο και από την Κοινή Αλιευτική Πολιτική (ΚΑλΠ)-, κάτι που σημαίνει ότι τα χρήματα που θα δοθούν είναι του ίδιου ύψους με την τρέχουσα περίοδο.

Την προηγούμενη περίοδο 2007-2013 η Ελλάδα έλαβε συνολικά 39,3 δισ. ευρώ, από τα οποία 20,6 δισ. αφορούσαν στη συνοχή και 18,7 δισ. ευρώ στη γεωργία.

Μεταξύ των ελληνικών προτάσεων που υιοθετήθηκαν είναι η υποχρεωτική ενίσχυση προς τους νέους αγρότες, έως το ύψος του 2% του συνόλου των ενισχύσεων της χώρας, καθώς και η απαλλαγή των ελληνικών γεωργικών εκμεταλλεύσεων από τη δημοσιονομική πειθαρχία για τη χρηματοδότηση του Αποθεματικού Κρίσεων στη γεωργία. Επιπλέον, επιλύθηκε το θέμα του ορισμού των βοσκοτόπων και της επιλεξιμότητάς τους στις ενισχύσεις, ζήτημα κρίσιμο για την Ελλάδα, όχι μόνο για την εξασφάλιση των επιδοτήσεων, αλλά και για την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας.

Στις σημαντικές επιτυχίες συγκαταλέγεται και η διεύρυνση του ποσοστού της συνδεδεμένης ενίσχυσης, το οποίο πλέον ανέρχεται σε 8% από 2% που ίσχυε στη προηγούμενη περίοδο, ενώ υπάρχει η δυνατότητα για χορήγηση «συνδεδεμένης» ενίσχυσης επιπλέον 2%, ανεβάζοντας το ποσοστό στο 10%, υπό την προϋπόθεση ότι θα αφορά στην καλλιέργεια πρωτεϊνούχων φυτών, όπως είναι τα ψυχανθή.

Καταλήγοντας, η Ελλάδα όχι μόνο δεν βγαίνει ζημιωμένη, αλλά πέτυχε πολλές ενισχυτικές θέσεις για την ελληνική γεωργία στο τελικό κείμενο της συμφωνίας για τη νέα ΚΑΠ.

Θέματα


Η αγροτική πολιτική «γλίτωσε» από τις περικοπές του προϋπολογισμού

Όταν η Κομισιόν πρότεινε τον Οκτώβριο του 2011 την αναμόρφωση της ΚΑΠ, προέβη σε προτάσεις για σημαντικές αλλαγές στο δημοσιονομικό πλαίσιο της περιόδου 2014-2020. Αυτές περιελάμβαναν τη μεταρρύθμιση των άμεσων πληρωμών στους αγρότες (Πυλώνας 1) και αλλαγές στο ταμείο αγροτικής ανάπτυξης (Πυλώνας 2), την κατάργηση των ποσοστώσεων και άλλων μορφών στήριξης της αγοράς και να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην περιβαλλοντική επίδοση.

Ενώ το τελικό κείμενο διατήρησε κάποιους από αυτούς τους στόχους, η κοινοβουλευτική διαδικασία και οι τελικές διαπραγματεύσεις οδήγησαν σε ένα νόμο που στις περισσότερες περιπτώσεις δίνει στα κράτη μέλη μεγαλύτερα περιθώρια, ακόμη και στους νέους κανόνες για τις περιβαλλοντικές επιδόσεις.

Σύμφωνα με ξεχωριστή συμφωνία για τον προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2014-2020 ύψους 960€ δις €, οι δαπάνες για τη γεωργία και την αγροτική ανάπτυξη θα είναι περίπου 380δις €, με τα 280δις να πηγαίνουν σε άμεσες πληρωμές στους αγρότες και περίπου 80δις για την αγροτική ανάπτυξη. Σε γενικές γραμμές η αγροτική πολιτική της ΕΕ «γλίτωσε» από τις περικοπές στις δαπάνες που έγιναν σε άλλα πεδία.

Πέραν της στήριξης των αγροτών, πολλοί υποστηρικτές της ΚΑΠ βλέπουν τους νέους κανόνες ως ενίσχυση της ασφάλειας τροφίμων σε έναν κόσμο που αντιμετωπίζει ολοένα αυξανόμενες κρίσης του κλίματος- όπως η ξηρασία που καταστρέφει τις καλλιέργειες και πλημμύρες στην Κεντρική Ευρώπη τον Ιούνιο του 2013- καθώς και ως βοήθεια προς τους αγρότες να ανταγωνιστούν τις φθηνότερες εισαγωγές από τις αναδυόμενες αγορές της Λατινικής Αμερικής, Ασίας και Αφρικής.

Η ΚΑΠ που θα ισχύσει μετά το 2013 αντιμετωπίζει κάποιες από αυτές τις ανησυχίες επιμηκύνοντας τις ποσοστώσεις στην παραγωγή σε κάποιους τομείς ενώ θεσπίζει και ένα ταμείο διαχείρισης του κινδύνου υπό τον Πυλώνα 2 προκειμένου να βοηθήσει τους Ευρωπαίους αγρότες να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή και τους επιβλαβείς οργανισμούς.

«Αυτή η συμφωνία θα οδηγήσει σε σημαντικές αλλαγές: θα καταστήσει τις άμεσες πληρωμές πιο δίκαιες και πιο πράσινες, θα ενισχύσει τη θέση των αγροτών στην αλυσίδα της παραγωγής τροφίμων και θα κάνει την ΚΑΠ πιο αποδοτική και διαφανή», είπε ο Επίτροπος Αγροτικής και Ανάπτυξης, Dacian Cioloş.

«Αυτές οι αποφάσεις αποτελούν την ισχυρή απάντηση της ΕΕ στις προκλήσεις της ασφάλειας των τροφίμων, της κλιματικής αλλαγής, της ανάπτυξης και απασχόλησης στις αγροτικές περιοχές. Η ΚΑΠ θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην επίτευξη του συνολικού στόχου προώθησης της έξυπνης, βιώσιμης και άνευ αποκλεισμών ανάπτυξης», συνέχισε.

Παρά την πολιτική και δημοσιονομική της σημασία για την ΕΕ, η γεωργία αποτελεί μικρό κομμάτι της οικονομίας: αντιστοιχεί στο 1.7% του ΑΕΠ και 4.6% στην απασχόληση, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ. Τα γεωργικά προϊόντα διατροφής ήταν το 6.5% των εξαγωγών το 2009.

Χρήματα: Λιγότερα για τις μεγάλες γεωργικές εκμεταλλεύσεις, περισσότερα για την εναρμόνιση

Η νέα ΚΑΠ μειώνει σταδιακά τις πληρωμές στον Πυλώνα 1 προς τις εταιρείες εκτροφής και τους μεγάλους γαιοκτήμονες που λαμβάνουν πάνω από 150,000€ ευρώ ετησίως, παρόλο που δεν διευκρινίζει το ανώτατο όριο που μπορεί να λαμβάνει κάποιος αγρότης.

Οι νέοι κανόνες προβλέπουν ότι κάθε αγρότης θα λαμβάνει τουλάχιστον 60% του μέσου όρου των εθνικών ή περιφερειακών άμεσων πληρωμών μέχρι το 2019, κάτι που για πολλούς θα βοηθήσει τους μικρούς γαιοκτήμονες.

Το 2013, 20% των αγροτών ήταν να λάβουν 80% των άμεσων πληρωμών υπό τον Πυλώνα 1 της ΚΑΠ, οδηγώντας στην κριτική ότι μεγάλες εταιρείες και διασημότητες - συμπεριλαμβανομένης της βρετανικής μοναρχίας - ήταν μεταξύ των μεγάλων δικαιούχων των γεωργικών επιδοτήσεων.

Η συμφωνία επιδιώκει επίσης να κλείσει το κενό επιδοτήσεων μεταξύ των αγροτών που ανήκουν στα 15 «παλαιά» κράτη μέλη και στα 13 που εντάχθηκαν μετά το 2004, καθώς και της Κροατίας. Αυτό αποτέλεσε σημαντικό ζήτημα για τους αγρότες της Βαλτικής, που έλαβαν τις χαμηλότερες πληρωμές στην ΕΕ, σχεδόν το 1/3 των πληρωμών των ομολόγων τους, ή 100€ ανά εκτάριο συγκριτικά με τα 400€ ανά εκτάριο για τους αγρότες της Ολλανδίας, Βελγίου και Ιταλίας.

Απαιτείται επίσης πλέον από τα κράτη μέλη να προβαίνουν σε πληρωμές των αγροτών βασισμένες στα στρέμματα που καλλιεργούν, αντικαθιστώντας τα ποικίλα συστήματατων εθνικών κυβερνήσεων.

Το νέο «σύστημα βασικών πληρωμών» θα απαιτεί μια ενιαία πληρωμή ανά στρέμμα και υποχρεώνει τις εθνικές κυβερνήσεις να χορηγούν τουλάχιστον το 70% των κονδυλίων του Πυλώνα 1 σε αυτές τις πληρωμές.

Η συμφωνία για την ΚΑΠ θέτει επίσης σε εφαρμογή και την σταδιακή εναρμόνιση των πληρωμών μεταξύ των παλαιών και νέων χωρών της ΕΕ, απαιτώντας κανένα κράτος να μην λαμβάνει κάτω από το 75% του μέσου όρου της ΕΕ μέχρι το 2019.

Ακόμη, οι υπαίθριες αθλητικές και ψυχαγωγικές εγκαταστάσεις, τα αεροδρόμια, οι σιδηρόδρομοι και οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας του νερού δεν θα θεωρείται πλέον ότι παρέχουν γεωργικά οφέλη. Η συμπερίληψη στη συμφωνία του όρου «ενεργός αγρότης» χαιρετίστηκε από τους υποστηρικτές της μεταρρύθμισης της ΚΑΠ καθώς σύμφωνα με αυτούς, οι παλαιοί κανόνες άφηναν ανοιχτά παράθυρα για καταχρήσεις.
Ελλάδα: Ενίσχυση μέσου αγρότη

Η κοινοτική στήριξη των μικρών αγροτικών εκμεταλλεύσεων, που κατά κανόνα είναι λιγότερο ανταγωνιστικές από τις μεγάλες, είναι απαραίτητη για την επιβίωσή τους. Με δεδομένο το μικρό μέγεθος της μέσης ελληνικής αγροτικής εκμετάλλευσης, οι υποχρεωτικές σταδιακές μειώσεις στις ενισχύσεις πάνω από 150.000 € και η θέσπιση ενός υποχρεωτικού ανώτατου ορίου ενίσχυσης για τις μεγάλες εκμεταλλεύσεις, θα οδηγήσουν σε μια πιο δίκαιη κατανομή των ενισχύσεων και σε πιο βελτιωμένη ανταγωνιστική θέση τις μικρές εκμεταλλεύσεις του Έλληνα μέσου αγρότη.

Στήριξη στους νέους, μικρούς αγρότες

Η νέα ΚΑΠ περιλαμβάνει πολλά κίνητρα για τους νέους ανθρώπους και τους μικροκαλλιεργητές να παραμείνουν στη γεωργία, μια αναγνώριση της ανάγκης αντιστροφής των δημογραφικών τάσεων ενός εμπορικού τομέα, που σύμφωνα με στοιχεία το 1/3 των αγροτών είναι πάνω από 65 ετών.

Οι αγρότες που έχουν στην κατοχή τους λίγα στρέμματα γης θα μπορούν να διεκδικήσουν πρόσθετες πληρωμές μέχρι και 1,250 € ετησίως, ενώ οι εθνικές κυβερνήσεις θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν μέχρι και το 2% του Πυλώνα 1 για την ενθάρρυνση ατόμων κάτω από 40 ετών να γίνουν αγρότες.

«Κάναμε μια θετική διάκριση υπέρ των νέων αγροτών προκειμένου να τους ενισχύσουμε, που είναι καλό για το μέλλον της γεωργίας στην Ευρώπη», είπε ο Ιρλανδός Υπουργός Ανάπτυξης Simon Coveney.

Ο Joris Baecke, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Νέων Αγροτών, επίσης χαιρέτησε την συμφωνία. «Πρόκειται για μια ιστορική στιγμή για τους νέους αγρότες», είπε.

Η συμφωνία ανοίγει επίσης την πόρτα για πρόσθετη χρηματοδότηση νέων αγροτών κάτω από 40 ετών υπό τον Πυλώνα 2, που παράσχει χρήματα για την αγροτική ανάπτυξη και για έργα συντήρησης. Μέσω αυτού του προγράμματος, οι νέοι αγρότες θα είναι επιλέξιμοι για χρηματοδότηση νέων επιχειρήσεων (μέχρι και 70,000€) ενώ οι μικροί αγρότες μέχρι και 15,000 €. Ο Πυλώνας 2 που αντιστοιχεί στο 20% των συνολικών δαπανών της ΚΑΠ, αποτέλεσε ζήτημα διαμάχης στις διαπραγματεύσεις.

Οι Υπουργοί Γεωργίας στήριξαν τις προσπάθειες να γκρεμιστεί το τοίχος προστασίας που πρότεινε η Κομισιόν μεταξύ των δύο Πυλώνων και να επέτρεψαν στις εθνικές κυβερνήσεις να έχουν την ευελιξία να μεταφέρουν κονδύλια από τον Πυλώνα 2 στον Πυλώνα 1 προκειμένου να στηρίξουν το εισόδημα των παραγωγών τροφίμων. Πολλοί ισχυρίζονται ότι αυτό θα ανοίξει την πόρτα να πληρώνονται διπλά αγρότες για την ίδια δουλειά.

Στροφή 180 μοιρών στις ποσοστώσεις

Τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου χρησιμοποίησαν τις νέες τους αρμοδιότητες για να αλλάξουν τις μακροχρόνιες δεσμεύσεις για τον τερματισμό των ποσοστώσεων παραγωγής και τους μηχανισμούς στήριξης της αγοράς.

Οι ευρωβουλευτές αντέστρεψαν τις προσπάθειες απελευθέρωσης της γεωργίας που υποστήριξε αρχικά η Κομισιόν, συμφωνώντας να επεκτείνουν τις ποσοστώσεις ζάχαρης και του δικαιώματος φύτευσης αμπέλου που επρόκειτο να λήξουν μέχρι το 2016.

Ο Γάλλος ευρωβουλευτής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος Michel Dantin, που ήταν επικεφαλής της Επιτροπής Γεωργίας της Ευρωβουλής στις διαπραγματεύσεις για τις ποσοστώσεις και τα δικαιώματα φύτευσης, χαιρέτησε τη συμφωνία.

«Αποκαταστήσαμε τη δυνατότητα για την οργάνωση και τη διαχείριση», είπε σε δημοσιογράφους. «Οι αγρότες έχουν πλέον τη βεβαιότητα ότι δεν θα εγκαταλειφθούν από τις δημόσιες αρχές».

Οι ποσοστώσεις ζάχαρης θα λήξουν το 2017, δύο χρόνια μετά το προβλεπόμενο από τη συμφωνία του 2005. Οι ευρωβουλευτές κατάφεραν να εισάγουν ένα νέο σύστημα φύτευσης αμπέλου μετά το 2016 που θα επιτρέψει σταδιακή ανάπτυξη- μέχρι και 1% ετησίως.

Επίσης αναμένεται να δημιουργηθεί και ένα Ταμείο Αποθεματικών Κρίσης χρησιμοποιώντας κονδύλια του Πυλώνα 1, αν και τα χρήματα που δεν δαπανήθηκαν ένα έτος θα πηγαίνουν στο επόμενο.

Αυτά τα μέτρα, σε συνδυασμό με άλλες προσπάθειες δημιουργίας ενός «δικτύου ασφαλείας» για την προστασία των Ευρωπαίων αγροτών από τους φθηνότερους ξένους ανταγωνιστές, δεν ικανοποίησαν όλους τους ευρωβουλευτές.

Η Julie Girling, εκπρόσωπος σε ζητήματα αγροτικής πολιτικής του βρετανικού Συντηρητικού Κόμματος, είπε ότι η συμφωνία αποτελεί επιστροφή της ΚΑΠ στις ιστορικές προστασίες της αγοράς.

«Η βρετανική γεωργία είναι μεταξύ των πιο αποδοτικών στην Ευρώπη, αλλά ακόμη δεν υπάρχει τίποτα που να την επιβραβεύει», είπε. «Αντίθετα, η πεπαλαιωμένη παρέμβαση στην αγορά επιστρέφει, πηγαίνοντάς μας δυνητικά στις παλιές κακές ημέρες των βουνών βουτύρων και λιμνών κρασιού».

Η πράσινη γεωργία θα «περιμένει»

Όταν ο Επίτροπος Γεωργίας αποκάλυψε την πρόταση της Κομισιόν για τη νέα ΚΑΠ 2014-2020 στις 12 Οκτωβρίου του 2011, έκανε έκκληση για μια «νέα συνεργασία μεταξύ των Ευρωπαίων πολιτών και των αγροτών προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της ασφάλειας τροφίμων, της βιώσιμης χρήσης των φυσικών πόρων και της ανάπτυξης».

Αυτό που ακολούθησε ήταν οι ασφυκτικές πιέσεις από ομάδες συμφερόντων για τη λεγόμενη «πράσινη γεωργία», ενσωματώνοντας νέους κανόνες διατήρησης τόσο για τους γεωργούς όσο και για τα κράτη μέλη. Αυτοί κανόνες περιελάμβαναν:
Διατήρηση των μόνιμων βοσκοτόπων
Διαφοροποίηση της καλλιέργειας, με τους αγρότες να υποχρεώνονται να έχουν τουλάχιστον τρεις καλλιέργειες στην αρόσιμη γη τους, 2 εκ των οποίων θα πρέπει να αποτελούν τουλάχιστον το 5% της γης και η τρίτη όχι περισσότερο από το 70%.
Η διατήρηση μιας «περιοχής οικολογικής εστίασης» τουλάχιστον 7% της καλλιεργήσιμης έκτασης- με την εξαίρεση των μόνιμων λειμώνων- μέσω παρυφών αγρών, φρακτών, δέντρων, αγρανάπαυσης, βιοτόπων, και δασών.

Οι εθνικές κυβερνήσεις αμέσως αντέδρασαν λέγοντας ότι αυτές οι πολιτικές αποτελούν εμπόδιο, ενώ οι ομάδες αγροτών φοβήθηκαν ότι θα εγκλωβιστούν σε τυποποιημένους περιβαλλοντικούς κανόνες.

Από την άλλη, περιβαλλοντικές ομάδες χαιρέτησαν την προσπάθεια και μάλιστα σε μερικές περιπτώσεις ζήτησαν να πάει ακόμη παραπέρα από την αρχική πρόταση της Κομισιόν.

Εν τέλει, οι περιβαλλοντικές προτάσεις αποδείχθηκαν τα πλέον αμφιλεγόμενα ζητήματα στις διαπραγματεύσεις, οδηγώντας σε ευθεία σύγκρουση την Επιτροπή Περιβάλλοντος με την Επιτροπή Γεωργίας.

Λίγο πριν την ψηφοφορία στην Ευρωβουλή για την αγροτική πολιτική μετά το 2013, εκνευρισμένος ο πρόεδρος της Επιτροπής Γεωργίας Paolo De Castro, επιτέθηκε στις περιβαλλοντικές ομάδες.

Κατηγόρησε τις ομάδες πίεσης ότι παρακωλύουν έναν νομοθετικό ελιγμό για την εξοικονόμηση χρόνου που θα επέτρεπε στην Επιτροπή να αποφασίσει ποιες από τις εκατοντάδες τροποποιήσεις για την ΚΑΠ θα πήγαιναν για ψηφοφορία στην Ευρωβουλή.

«Δεν θέλω να θεωρηθεί η επιτροπή μας ως μια επιτροπή που δεν θέλει τη δυνατότητα για μια πλήρη συζήτηση στην ολομέλεια», είπε ο Σοσιαλιστής ευρωβουλευτής, προσθέτοντας:

«Έχουμε λάβει επιστολές και ηλεκτρονικά μηνύματα από περιβαλλοντολόγους, συνδικάτα και άλλες ομάδες πίεσης που αντιτίθενται σε αυτή την ειδική διαδικασία.

Στο τέλος ωστόσο, οι περιβαλλοντικές ομάδες δεν είχαν κάτι να πανηγυρίσουν, καθώς η τελική συμφωνία περιλαμβάνει ευρείες εξαιρέσεις από τα υποχρεωτικά πράσινα μέτρα που προτάθηκαν αρχικά από την Κομισιόν.

Οι «28» πρέπει να καταστήσουν το 30% των άμεσων πληρωμών εξαρτώμενο από την επίτευξη συγκεκριμένων περιβαλλοντικών κριτηρίων, παρόλο που τα κράτη μέλη έχουν το περιθώριο να αποφασίσουν πότε θα επιβάλουν κυρώσεις, κάτι που διαφέρει από την αρχική πρόταση της Κομισιόν που έκανε λόγο για πανευρωπαϊκά πρότυπα επιδόσεων.
Ελλάδα

Η αειφορική διαχείριση όλων των πόρων της γεωργίας αποτέλεσε πάγια θέση της Ελλάδας καθ’ όλη τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για τη νέα ΚΑΠ της περιόδου 2014-2020. Οι θέσεις αυτές έτυχαν ευρείας αποδοχής καθώς η νέα ΚΑΠ γίνεται πιο «πράσινη», αφού το 30% των άμεσων ενισχύσεων θα δίνονται μόνο εάν γίνονται σεβαστά τα υποχρεωτικά περιβαλλοντικά μέτρα, όπως εναλλαγή καλλιεργειών, διατήρηση μόνιμων βοσκοτόπων και ζώνες οικολογικής εστίασης.

Ωστόσο, οι Έλληνες αγρότες δε θα πρέπει να ανησυχούν από την εφαρμογή των μέτρων αυτών, καθώς προβλέπονται μεταβατικές διατάξεις, αλλά και εξαιρέσεις (μόνιμες καλλιέργειες, βοσκότοποι, χορτονομές, ρύζι, ψυχανθή κλπ.) που κάνουν ρεαλιστική την εφαρμογή των μέτρων και απαλλάσσουν από υπέρμετρες υποχρεώσεις τις μικρές εκμεταλλεύσεις της χώρας μας, που κατά γενική παραδοχή προσφέρουν αναλογικά περισσότερα δημόσια αγαθά από τις μεγάλες και εντατικής μορφής εκμεταλλεύσεις.

Η νέα πρόταση ακόμη:
Εξαιρεί εκμεταλλεύσεις κάτω των 150 στρεμμάτων από τις νέες απαιτήσεις για τη δημιουργία «περιοχών οικολογικής εστίασης». Αρχικά, η απαίτηση ίσχυε για το 5% των γεωργικών εκτάσεων για το 2015 με πιθανή αύξηση στο 7% ενόψει της αναθεώρησης το 2017. Πολλοί τονίζουν ότι οι νέοι κανόνες θα εξαιρέσουν πάνω από το 1/3 των συνολικών γεωργικών εκτάσεων και 89% των αγροτών από τους κανόνες.
Εξαιρεί τους αγρότες με λιγότερα από 100 στρέμματα- ή το 1/3 των εκμεταλλεύσεων της ΕΕ- από τους νέους κανόνες διαφοροποίησης των καλλιεργειών που έχουν ως στόχο να βελτιώσουν την ποιότητα του εδάφους. Οι αγρότες που έχουν 100 έως 300 στρέμματα θα πρέπει να φυτεύουν δύο καλλιέργειες ενώ όσοι ξεπερνούν τα 300 στρέμματα θα πρέπει να φυτεύουν τρεις καλλιέργειες. Μέχρι και το 75% της γης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την «κύρια καλλιέργεια».
Εξαιρεί τους αγρότες από κάποιους περιβαλλοντικούς κανόνες καθώς και τους νόμους ρύπανσης των υδάτων. Σύμφωνα με τους περιβαλλοντολόγους, οι γεωργικές απορροές αποτελούν κύρια πηγή της μόλυνσης νιτρικών στις ποσότητες φρέσκου νερού.

Απόψεις


Ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Αθανάσιος Τσαυτάρης, σχολιάζοντας στην EurActiv.gr τη νέα ΚΑΠ και τη θέση της Ελλάδας μέσα σε αυτή, είπε:

«Η ελληνική γεωργία θα διατηρήσει και στη νέα προγραμματική περίοδο σημαντικούς πόρους από την Ε.Ε, αφού καταφέραμε να εξασφαλίσουμε σχεδόν 20 δισεκατομμύρια ευρώ τόσο από την ΚΑΠ, όσο και από την ΚΑλΠ για τα επόμενα επτά χρόνια. Είναι αλήθεια ότι χρειάστηκε πολλή προσπάθεια από τη δική μας πλευρά, χρειάστηκαν επισταμένες συζητήσεις και τεκμηρίωση των λόγων μας. Μπορώ όμως να πω ότι η Ελλάδα όχι μόνο ήταν παρούσα σε όλες τις φάσεις της διαπραγμάτευσης, αλλά συμμετείχε ενεργά, διεκδίκησε δυναμικά και πέτυχε την υιοθέτηση ενός σημαντικού τμήματος των προτάσεων της στο τελικό κείμενο για τη νέα ΚΑΠ 2014-2020. Προτάσεις που υποστηρίζουν τις βασικές αρχές της αειφορίας, της ποιότητας και της στήριξης του ανθρώπινου δυναμικού στη γεωργία.

Μέχρι πριν από λίγο καιρό πολύς κόσμος νόμιζε ότι τελειώνοντας το 2013, μειώνονται τα κονδύλια, σταματάει η υποστήριξη της γεωργίας. Δε θα υπάρχουν επιδοτήσεις. Κάτι που φυσικά ήταν λάθος και διαψεύδεται από το τελικό κείμενο της συμφωνίας για τη νέα ΚΑΠ. Εξασφαλίσαμε, λοιπόν, σημαντικά χρηματοδοτικά «εργαλεία» και το στοίχημα είναι να τα αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, ώστε και το τελευταίο ευρώ να πιάσει τόπο για τη χώρα μας. Οι επιδοτήσεις είναι εργαλείο πολιτικής και έτσι θα πρέπει να τις διαχειριστούμε. Παράλληλα, βασική πολιτική επιλογή μας είναι να υποστηρίξουμε τη στροφή της γεωργίας μας από μια γεωργία “χαμηλού κόστους” σε μια γεωργία ποιότητας. Η νέα ΚΑΠ συμβάλλει καθοριστικά σε αυτή τη στροφή που, εξάλλου, επιδιώκει και ολόκληρη η Ευρώπη και όλος ο κόσμος.

Οι δικές μας προσπάθειες επικεντρώνονται στο να στηρίξουμε και να ενισχύσουμε τον πρωτογενή τομέα, ώστε να καταστεί, όπως και στο παρελθόν, «βατήρας» για την ανάπτυξη του τόπου και την επανεκκίνηση της εθνικής μας οικονομίας».

Στην Ευρωβουλή ωστόσο, οι ευρωβουλευτές έχουν διαφορετικές απόψεις για το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων:

«Ήταν σκληρή διαπραγμάτευση», είπε η Ιρλανδή ευρωβουλευτής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, Mairead McGuinness. «Δουλέψαμε σκληρά πάνω σε αυτή και ο Επίτροπος τώρα χαμογελά, αλλά δεν χαμογελούσε πάντα», τόνισε αναφερόμενη στον Dacian Cioloş.

«Η πολιτική συμφωνία που επετεύχθη σήμερα αποτελεί νίκη για τους Ευρωπαίους αγρότες και καταναλωτές. Είναι η πρώτη φορά που η Ευρωβουλή εμπλέκεται στη μεταρρύθμιση της ευρωπαϊκής αγροτικής πολιτικής ως συνομοθέτης, και αποδείξαμε ότι είμαστε πλήρως ικανοί να κάνουμε αυτή τη δουλειά. Καταφέραμε να βελτιώσουμε τις προτάσεις ενώ υπερασπιστήκαμε και την εντολή της Ευρωβουλής», είπε ο Ιταλός Σοσιαλιστής ευρωβουλευτής Paolo De Castro.

Η Βρετανίδα ευρωβουλευτής και εκπρόσωπος του Συντηρητικού Κόμματος, JulieGirling, υπογράμμισε ότι η συμφωνία θα πλήξει την ανταγωνιστικότητα.

«Η βρετανική γεωργία είναι μεταξύ των πιο αποδοτικών στην Ευρώπη, αλλά ακόμη δεν υπάρχει τίποτα που να την επιβραβεύει», είπε. «Αντίθετα, η πεπαλαιωμένη παρέμβαση στην αγορά επιστρέφει, πηγαίνοντάς μας δυνητικά στις παλιές κακές ημέρες των βουνών βουτύρων και λιμνών κρασιού», επεσήμανε.

«Η ΚΑΠ του μέλλοντος θα είναι τελείως διαφορετική και η κουλτούρα της εξάρτησης του παρελθόντος ανήκει πλέον στο παρελθόν. Καταφέραμε να διασφαλίσουμε καλύτερη περιβαλλοντική προστασία και να αποφύγουμε τις διπλές χρηματοδοτήσεις», σχολίασε οΠορτογάλος ευρωβουλευτής των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών Luis Manuel CapoulasSantos.

Σύνδεσμοι

EU institutions

• Council:  CAP reform: An explanation of the main elements [FR] [DE] [IT] [ES]  (26 June 2013)
• Commission: Legal proposals for the CAP after 2013
• Commission: The Common Agricultural Policy after 2013
• Commission press release: The European Commission proposes a new partnership between Europe and its farmers (12 October 2011)
• Commission memo: CAP Reform – an explanation of the main elements  (12 October 2011)
• European Economic and Social Committee  (EESC): For a multifunctional agriculture geared towards sustainability objectives  (12 October 2011)

Parliament

• Draft report on direct payments (March 2013)
• Draft report on rural development (March 2013)
• Draft report on common market organisations (March 2013)
• Draft report on financing (March 2013)
• European Parliament news: EU farm policy after 2013:  Commission proposals welcomed with reservations (12 October 2011)

International Organisations

• UN Special Rapporteur on the right to food, Olivier De Schutter: CAP reform must put an end to dumping (12 October 2011)

EU actors

• European movement for Food Sovereignty and another Common Agricultural Policy (FoodSovCap): European Commission proposals fail to tackle food speculation and environmental crisis - Sustainable family farming would continue to disappear (12 October 2011)
• Agricultural and Rural Convention 2020: Citizens speak out! The status quo is not an option - We need sustainable, resilient food systems, not defence of vested self-interests (12 October 2011)
• Future of Rural Energy in Europe (FREE): Commission published four basic Council regulations for the Common Agriculture Policy (12 October 2011)

Business and industry

• Yara: Video interviews with MEPs Paolo De Castro and George Lyon
• Yara: Reform of The Common Agricultural Policy (12 October 2011)
• Industry federations and trade unions
• Forum for Agriculture: Paolo De Castro 
• Copa-Cegeca: The Common Agricultural Policy after 2013
• Copa-Cogeca: Copa-Cogeca reacts to EU Commission proposals on future CAP, calling for more emphasis on encouraging green growth (12 October 2011)
• European Coordination Via Campesina Legislative proposals for the CAP 2014-2020 Markets without driver, farmers without income, payments without justice:  the European Union has to outline future perspectives for farmers and for young people who want to become farmers (12 October 2011)
• European Council of Young Farmers  (CEJA): CEJA welcomes measures for young farmers in the proposed CAP but calls for improvement and endorsement (12 October 2011)
• UK National Farmers' Union  (NFU) and Country Land and Business Association  (CLA): CLA and NFU respond jointly to CAP reform proposals (12 October 2011)
• UK National Farmers' Union  (NFU): Initial reaction to the CAP package (14 October 2011)
• Confederation of European Forest Owners  (CEPF): Forests play a crucial role in achieving the new CAP and rural development policy objectives (12 October 2011)
• European Fresh Produce Association  (Freshfel):Freshfel welcomes SFS improvements in CAP reform post-2013 (12 October 2011)
• FoodDrinkEurope: CAP reform:  “A missed opportunity” says food operators (12 October 2011)
• EuropaBio: Innovative biotechnology is central to a successful Common Agricultural Policy (12 October 2011)
• European renewable ethanol (ePURE):  Not the right time to call for more idle agricultural land (12 October 2011)
• European Sugar Users (CIUS): European sugar users welcome European commission announcement on EU sugar market liberalisation (12 October 2011)
• European Sugar Manufacturers’ Association (CEFS): CAP and sugar reform - towards 2020:  The European Sugar Manufacturers’ Association opposes the Commission’s proposal aiming at ending the quota system in 2015 (12 October 2011)
• Association of the Chocolate, Biscuit and Confectionery Industries of the EU (CAOBISCO): CAOBISCO welcomes abolishment of sugar quota, but regrets lack of ambition in in the overall CAP reform proposals (14 October 2011)

NGOs and think tanks

• WWF European Policy Office: Environment threatened by CAP proposal (12 October 2011)
• European NGO confederation for Relief and Development  (Concord): The CAP proposals fail on development obligations - European development NGO reaction (12 October 2011)
• Friends of the Earth Europe: CAP reform:  too little to protect environment and greener farming (12 October 2011)
• BirdLife Europe: CAP disappoints on green hopes (12 October 2011)
• European Environmental Bureau  (EEB): EU risks failing to keep promise of green CAP reform (12 October 2011)
• European Public Health and Agriculture Consortium  (EPHAC): CAP towards 2020 – legislative package does not go far enough (12 October 2011)
• Eurogroup for Animals: Revised Common Agriculture Policy proposals fail to consider Animal Welfare (12 October 2011)
• European NGO confederation for Relief and Development  (Concord): The CAP proposals fail on development obligations - European development NGO reaction (12 October 2011)

Political groups

• Group of the European People's Party  (Christian Democrats): CAP Direct Payments:  CAP post-2013 must help sustain the future of European agriculture(12 October 2011)
• Députés socialistes français au Parlement européen: Réforme de la PAC:  Des propositions très insuffisantes qui ne reflètent pas les souhaits du Parlement européen(12 October 2011)
• Group of the European People's Party  (Christian Democrats): CAP Reform:  Commission advocates organisation of producers, but forgets that of markets(12 October 2011)
• Group of the Alliance of Liberals and Democrats for Europe: CAP reform proposals fail key test of sustainability and competitiveness (12 October 2011)
• Group of the Progressive Alliance of Socialists and Democrats in the European Parliament: EU Farm Reform:  "Commission's proposal good from afar, but far from good", says CAP rapporteur (12 October 2011)
• Group of the Greens/European Free Alliance: CAP reform gutted by agro-industry lobby and its proxies (12 October 2011)

Member states

• Franco-German statement on CAP (9 Oct. 2012)